همزیستی و معاشرت در اسلام

همزیستی و معاشرت در اسلام

مؤلف: سید علی کمالی

انتشارات: اُسوه

552 صفحه.

 

درباره­ ی کتاب:

سعی مؤلف در این کتاب، بر این بوده که بخش مهمی از اخبار، احادیث و آیات قرآن را در عناوینی همچون نیکی به پدر و مادر، پیوستگی با خویشاوندان، حقّ همسایه، صداقت و دوستی، حقوق مؤمنین بر همدیگر، همزیستی با یتیمان، انصاف و عدالت، خیرخواهی، تواضع و فروتنی، و...  به فارسی ترجمه و در دسترس نسل جوان قرار دهد. به گفته ی مؤلف، در نقل احادیث، کمال امانت رعایت، و هر جا که لازم بوده، توضیحات کوتاهی بیان شده است. همچنین ترجمه ی آیات و احادیث در کنار متن عربی با ذکرمنبع آورده شده تا اگر کسی سلسله ی سند را بخواهد، از آنجا بدست آورد.

 

روایات زیر از بخش­های مختلف کتاب، انتخاب شده ­اند:

 

* رسول خدا (ص) فرمود: هرگاه یکی از شما برادرش را یا همنشینش را دوست دارد باید او را آگاه کند. (بحار 74/182)

* امام صادق علیه السّلام فرمود: به دل خود نظر کن اگر از رفیقت بدت آمد؛  به تحقیق از یکی از شما چیزی سر زده است. (بحار 74/182)

* از رسول الله (ص) پرسیدند: کدام همنشین بهتر است؟ فرمود: آنکه دیدنش خدا را به یاد آورد و سخنش دانش شما را بیفزاید و عمل او آخرت را به یاد شما  آورد. (بحار 74/186)

* امیرالمؤمنین (ع) فرمود: عاجزترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست، ناتوان است، و عاجزتر از او کسی است که از دست بدهد آن را که بدست آورده است. (بحار 74/278)

* امام صادق (ع) فرمود: دوست داشتنی ترین برادرانم نزد من کسی است که عیبهای مرا چون هدیه ای به من بدهد. (بحار 74/282)

* از امام صادق (ع) پرسیدند: کمترین حق مؤمن بر برادرش چیست؟ فرمود: این است که به هر چیزی برادرش محتاجتر از اوست، آن را به خود  اختصاص ندهد. (بحار 74/391)

* ابوذر دو بُرد یمانی برای پوشش آماده کرد. یکی را جامه و زیرپوش خود ساخت و عبای خود را بالای آن پوشید و یکی را به غلامِ خود پوشاند، آنگاه نزد قوم رفت. به او گفتند: اگر هر دو را می پوشیدی، زیباتر بود. ابوذر گفت: آری، اما از پیغمبر خدا شنیدم که فرمود: ایشان را (بردگان) بپوشانید،   از آنچه خود می پوشید و بخورانید از آنچه خود می خورید. (بحار 74/140)

* یاسر و نادر خادمان امام رضا (ع) گفتند: امام فرمود: اگر بالای سرِ شما رسیدم در حالی که مشغول خوردن بودید، از جای خود برنخیزید تا فارغ شوید. و بسیار می شد که بعضی از ما را می خواند و به او می گفتند: غذا می خورَد، می فرمود: او را بگذارید تا فارغ شود. (بحار 74/141)

* امیرالمؤمنین به بازار بزّازان رفت و دو جامه خرید، یکی به دو دِرهم و یکی به سه دِرهم و به قنبر فرمود: سه دِرهمی را بردار، قنبر گفت: یا امیرالمؤمنین، آن برازنده ی شماست که به منبر می روی و خطبه می خوانی، فرمود: ای قنبر، تو جوانی و آرزو در تو شدید است و من از پروردگارم شرم دارم که بر تو برتری جویم، زیرا من از رسول الله ^(ص) شنیدم که فرمود: ایشان را بپوشانید از آنچه می پوشید و بخورانید از آنچه می  خورید. (بحار 74/144)

 * امام صادق (ع) فرمود: مردی از بنی فهد روبروی پیغمبر رسید، در حالی که غلام خود را می زد و غلام می گفت: پناه بر خدا، اما او دست بردار نبود. چون غلام پیغمبر را دید گفت: پناه می برم به محمّد، آن مرد زدن را ترک  کرد. پیغمبر (ص) فرمود: به خدا پناه می برد او را پناه نمی دهی، اما به محمّد پناه می برد او را پناه می دهی، در حالی که خداوند سزاوارتر است که پناهنده به او پناه داده شود! آن مرد گفت: غلام را در راه خدا آزاد کردم، پیغمبر فرمود: سوگند به آنکه مرا به حق فرستاده اگر چنان نمی  کردی، آتش  روی تو را فرا می گرفت. (بحار 74/143)

 * رسول الله (ص) فرمود: کسی که زندگی و هزینه ی یتیمی را به عهده گیرد تا آن یتیم از سرپرستیِ او بی نیاز شود، خداوند عزّوجل به پاداش این عمل بهشت را بر او واجب گرداند، همچنان که برای خورنده ی مال یتیم، آتش  را.(بحار 75/4)

 * رسول الله (ص) فرمود: چون یتیم گریه کند، عرش برای او بلرزد. پروردگار تبارک و تعالی گوید: کیست که بنده ی مرا که در کودکیش پدر و  مادر را از  او گرفته ام، به گریه انداخته؟ سوگند به عزت و جلال خودم هیچ  کسی او را دلداری ندهد و آرام نکند، مگر آن که بهشت را برای او واجب    گردانم. (بحار 75/5)

* امام صادق (ع) فرمود: خداوند عزّوجل به داود پیغمبر وحی کرد که: بنده ای از بندگان من در روز رستاخیز با حسنه ای نزد من می آید، او را به  بهشت داخل می کنم. داود گفت: پروردگارا! آن حسنه چیست؟ فرمود: غصه ای از دل مؤمن بر می دارد ولو به یک دانه ی خرما. داود گفت: برای کسی که تو را شناخت حق است که امید خود را از تو نبرّد. (بحار 75/19)

 * رسول الله (ص) فرمود: هرکس صبح کند در حالی که در انجام کار مسلمانان تلاشی نداشته باشد و در فکر آن نباشد، از مسلمانی چیزی ندارد  و هر کس مردی را دید که فریاد می زد ای مسلمانان (برای کمک) و او را اجابت  نکرد، از مسلمانان نیست. (بحار 75/21)

 * رسول الله (ص) فرمود: عادلترین مردم کسی است که برای ایشان راضی  باشد آنچه را برای خودش راضی است و برای ایشان نخواهد آنچه را برای  خود نمی خواهد. (بحار75/25)

 * ابومالک گفت: به امام سجّاد گفتم: مرا از قوانین و راه های دین خبر ده! فرمود: سخن گفتن به حق و حُکم دادن به عدالت و وفا کردن به پیمان. (بحار 75/26)

 * امام جعفر صادق (ع) فرمود: عمل مؤمن مورد ناسپاسی است، زیرا عمل او چون برای خدا است به سوی خدا می رود و در میان مردم منتشر نمی شود و عمل کافر مشهور است، زیرا عمل او چون به خاطر مردم است، در میان مردم منتشر می شود و به آسمان بالا نمی رود. (بحار 75/42)

* از وصایای امیرالمؤمنین برای امام حسن(ع): ای فرزندم! نفس خود را ترازویی قرار ده میان خودت و دیگران. پس دوست بدار برای دیگری آنچه را برای خودت دوست داری و مکروه بدار برای او آنچه را برای خود مکروه می داری. ظلم مکن همچنان که دوست نداری به تو ظلم شود. نیکویی کن همچنان که دوست داری به تو نیکویی کنند. برای خود ناروا  شمار آن چه را از دیگری ناروا می دانی و برای مردم راضی باش همان را  که برای خود از ایشان راضی هستی. آنچه نمی دانی نگو و آنچه را می دانی بگو و آنچه را دوست نداری به تو بگویند، مگو. (بحار 75/29)

 * رسول الله (ص) فرمود: آگاه باشید بدترین امت من کسانی اند که از بیمِ آزارشان گرامی داشته می شوند، آگاه باشید هرکس را مردم برای دفع شرّشان گرامی بدارد از من نیست. (بحار 75/279)

* امیرالمؤمنین (ع) فرمود: ستمکار و یاری دهنده به آن و راضی به ظلم هر سه شریک اند (درگناه). (بحار 75/312)

* رسول الله (ص) فرمود: دو صنفند از امت من هرگاه صالح و شایسته بودند، امتِ من صالح و شایسته است و اگر فاسد بودند، امتِ من فاسد می شود، گفتند: یا رسول الله آن دو کدامند؟ فرمود: فقیهان و امیران. (بحار 75/336)

 * رسول الله (ص) فرمود: دو کس اند که شفاعتِ من شامل ایشان نمی شود: همنشین و درباریِ فرمانروایی ظالم و ستمکار و غلوّ کن در دین، که از دین بیرون می رود. (بحار 75/336)

* امام محمد باقر (ع) بر عمر بن عبدالعزیز وارد شد و او را موعظه کرد، از آن جمله فرمود: در را (به روی دادخواهان) باز کن و حجاب (میان خود و  مردم را) آسان کن، مظلوم را یاری دِه و مظلمه ها را به صاحبانشان برگردان. (بحار 75/344)

 * امام جعفر صادق (ع) فرمود: بدرستی که خداوند عزّوجل به یکی از پیغمبران وحی فرستاد که نزد فلان ستمگر زورگو برو و به او بگو من تو را به کار نگماشته ام بر خون ریختن و مال اندوختن، بلکه تو را به کار  گماشته ام تا آه و ناله ی مظلومان را (با عدلِ خود) بازگیری، زیرا به  درستی که من ظلم هایی که به ایشان می شود، بدون کیفر و تلافی نمی گذارم  و هرچند کافر باشند. (بحار 75/345) رسول الله ^(ص) فرمود:  آسان گرفتن سَر حکمت است. بارالها هرکس بر چیزی ازکارهای امتم  گمارده شود و بر ایشان آسان گیرد، بر او آسان گیر و هرکس بر ایشان  دشوار گیرد، بر او دشوار گیر؛ و فرمود: چگونه خداوند گروهی را سرفرازی دهد و حال آنکه از زورمند ایشان، حق ناتوان ایشان گرفته نشود و  فرمود: دنیا شیرین و سرسبز است و خداوند شما را درآن گمارده است تا ببیند چه می کنید؛ و فرمود: به درستی که برای خداوند بندگانی است که ایشان را به نعمت مخصوص گردانیده، نعمت را در ایشان فراوان می کند مادام که آن را به مردم می دهند. هرگاه نعمت را از مردم بازگرفتند، نعمت را از ایشان گردانیده به دیگری می دهد... (بحار 75/352)

 * وقتی امیرمؤمنان (ع) از صفین بازگشت و بر گروه شامیان گذشت، حرب  بن شرحبیل شامی با او به راه افتاد در حالی که امیرالمؤمنین(ع) سوار بود، به او فرمود: برگرد، زیرا پیاده راه رفتن مانند توئی با مانندِ من که سوارم فتنه و غروری برای حاکم و فرمانده است و ذلتی برای مؤمنان.(بحار75/357)

 

...