گزینه ی اشعار شفیعی کدکنی
گزینه ی اشعار شفیعی کدکنی
محمدرضا شفیعی کدکنی
انتشارات مروارید، تهران
236 صفحه.
این گزینه شامل حدود ِ یک صد شعر است از میانِ قریبِ چهار صد و شصت شعرِ دوازده دفتر اشعار شفیعی کَدکَنی به انتخاب خود ایشان که توسط انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.
آن چه در ادامه می آید، هفت شعر از این کتاب است:
باغِ برهنه
زاغی سیاه و خسته، به مقراضِ بال هاش،
پیراهنِ حریرِ شفق را برید و رفت.
من در حضورِ باغ برهنه
در لحظه ی عبورِ شبانگاه
پلکِ جوانه ها را
آهسته می گشایم و می گویم:
آیا،
اینان
رؤیای زندگی را
در آفتاب و باران
بر آستانِ فردا – احساس می کنند؟
در دور دستِ باغِ برهنه چکاوکی،
بر شاخه می سراید:
«این چند برگِ پیر،
«وقتی گسست از شاخ،
«آن دم جوانه های جوان
باز می شود.
«بیداریِ بهار
«آغاز می شود.
***
دیباچه
بخوان به نامِ گل سرخ، در صحاریِ شب،
که باغ ها همه بیدار و بارور گردند.
بخوان، دوباره بخوان، تا کبوترانِ سپید
به آشیانه ی خونین دوباره برگردند.
بخوان به نام گلِ سرخ، در رواق سکوت،
که موج و اوجِ طنینش ز دشت ها گذرد؛
پیام روشنِ باران،
ز بامِ نیلیِ شب،
که رهگذارِ نسیمش به هر کرانه برد.
ز خشک سال چه ترسی!
- که سد بسی بستند:
نه در برابرِ آب،
که در برابرِ نور
و در برابرِ آواز و در برابرِ شور...
در این زمانه ی عسرت،
به شاعرانِ زمان برگِ رخصتی دادند
که از معاشقه ی سرو و قمری و لاله
سرودها بسرایند ژرف تر از خواب
زلال تر از آب.
تو خامشی، که بخواند؟
تو می روی، که بماند؟
که بر نهالکِ بی برگِ ما ترانه بخواند؟
از این گریوه به دور،
در آن کرانه، ببین:
بهار آمده،
از سیمِ خاردار
گذشته.
حریقِ شعله ی گوگردیِ بنفشه چه زیباست!
هزار آینه جاری ست.
هزار آینه
اینک
به همسراییِ قلبِ تو می تپد با شوق.
زمین تهی ست ز رندان؛
همین تویی تنها
که عاشقانه ترین نغمه را دوباره بخوانی.
بخوان به نامِ گلِ سرخ و عاشقانه بخوان:
«حدیثِ عشق بیان کن بدان زبان که تو دانی.»
***
خموشانه
شهرِ خاموشِ من! آن روح بهارانت کو؟
شور و شیداییِ انبوهِ هزارانت کو؟
می خزد در رگِ هر برگِ تو خونابِ خزان،
نکهتِ صبحدم و بوی بهارانت کو؟
کوی و بازارِ تو میدانِ سپاهِ دشمن،
شیهه ی اسب و هیاهوی سوارانت کو؟
زیرِ سر نیزه ی تاتار چه حالی داری؟
دلِ پولادوَشِ شیر شکارانت کو؟
سوت و کور است شب و میکده ها خاموش اند،
نعره و عربده ی باده گسارانت کو؟
چهره ها در هم و دل ها همه بیگانه ز هم،
روزِ پیوند و صفایِ دل یارانت کو؟
آسمانت، همه جا، سقفِ یکی زندان است،
روشنای سحرِ این شب تارانت کو؟
***
گفت و گو
گفتم:
-«این باغ ار گلِ سرخِ بهاران بایدش؟...»
گفت:
-«صبری تا کرانِ روزگاران بایدش.
تازیانه ی رعد و
نیزه ی آذرخشان نیز هست،
گر نسیم و
بوسه های نرمِ باران بایدش.»
گفتم:
-«آن قربانیانِ پار،
آن گل های سرخ؟...»
گفت:
-«آری...»
ناگهانش گریه آرامش ربود؛
وز پیِ خاموشیِ طوفانی اش
گفت:
-«اگر در سوک شان
ابر می خواهد گریست،
هفت دریای جهان
یک قطره باران بایدش.»
گفتمش:
-«خالی ست شهر از عاشقان؛
وینجا نماند
مردِ راهی تا هوای کوی یاران بایدش.»
گفت:
-«چون روحِ بهاران
آید از اقصای شهر،
مردها جوشد ز خاک،
آن سان که از باران گیاه؛
و آنچه می باید کنون
صبرِ مردان و
دلِ امّیدواران بایدش.»
***
آن عاشقانِ شرزه
آن عاشقانِ شرزه، که با شب نزیستند
رفتند و شهرِ خفته ندانست کیستند
فریادشان تموّجِ شطّ ِ حیات بود
چون آذرخش در سخنِ خویش زیستند
مرغانِ پر گشوده ی طوفان که روز مرگ
دریا و موج و صخره بر ایشان گریستند
می گفتی، ای عزیز! «ستَروَن شده ست خاک.»
اینک ببین برابرِ چشمِ تو چیستند:
هر صبح و شب به غارتِ طوفان روند و باز،
باز، آخرین شقایقِ این باغ نیستند.
***
درین قحط سالِ دمشقی
کلامی برافروز، از نو، خدا را!
جوانمرد یارا، جوانمرد یارا!
چراغ کلامی که من پیش پا را ببینم
درین روشنی های ریمَن،
خدا در خسوف است و ابلیس تابان
چراغی برافروز تا من خدا را ببینم.
درین قحط سالِ دمشقی
اگر حرمتِ عشق را پاس داری
تو را می توان خواند عاشق،
وگرنه به هنگام عیش و فراخی
به آواز هر چنگ و رودی
توان از لب هر مُخَنَّث
رَهِ عاشقی را شنودن سرودی.
کلامی برافروز، از نو، خدا را!
جوانمرد یارا، جوانمرد یارا!
***
مردی ست می سُراید
مردی ست میسُراید، خورشید در گلویش
تیرِ تبارِ تهمت هر سو روان به سویش
ای دلقکانِ تاریخ! مشّاطگانِ ابلیس!
کامروز می هراسید زآواز گرم پویش
سر خیلِ عاشقانش خواهید بود فردا
روزی که گُل برآید از باغ آرزویش
خاشاکِ چشم اویید، امروز و، روز دیگر،
همچون خَسی بر امواج، در جویِ جست و جویش
ماییم چون غباران، در چار چارِ باران
و او پر شکوه کوهی بنشسته بر سکویش.
...