راهنمای عملی بازیافت

راهنمای عملی بازیافت

تألیفِ گروه زمین

ترجمه  ی هایده کروبی

انتشارات فنی ایران

135 صفحه

سرآغاز سخن

برای حل مشکل زباله باید سه اصل مصرف کمتر، استفاده ی دوباره، و بازیافت را رعایت کنیم. بازیافت تبدیل چیزهای کهنه به تازه، و بهترین راه حل مشکل زباله است که به حفظ منابع طبیعی و صرفه جویی در مصرف انرژی کمک می کند و موجب کاهش آلودگی و حفظ جانوران می شود.

شیشه، قوطی های آلومینیمی، کاغذ، آهن، فولاد و انواع پلاستیک از جمله موّاد قابل بازیافت هستند. در این کتاب با روش های عملی بازیافت آشنا می شوید و می توانید آنها را در همه جا به کار ببرید.

آنچه در ادامه می آید، گزیده ایست از بخش های مختلف این کتاب:

آیا هیچ وقت فکر کرده اید که هر روز چند نفر و چه مقدار زباله از خانه ها بیرون می برند؟ این همه زباله چه می شود؟ 

زباله ها را اغلب دفن می کنند، گاهی هم می سوزانند. برای سوزاندن زباله آن را در کوره ای بزرگ به نام زباله سوز می ریزند و پس از آتش زدن تبدیل به خاکستر می کنند. سوزاندن زباله ها بسیار پرهزینه است. مشکل دیگر این است که با سوزاندن زباله ها از شرّ آنها خلاص نمی شویم. حدود3/2 زباله ی سوخته دود می شود و هوا را آلوده می کند. 3/1 باقیمانده ی زباله که  خاکستر شده، باید دفن شود که این خاکستر باقیمانده هم سمّی و برای سلامتی ما خطرناک است.

بیشتر وقت ها، زباله ها را به زباله دانی می ریزند. این زباله دانی های گورستان زباله نامیده می شوند.

با وجود فضای زیاد برای دفن زباله، بیشتر این گورستان ها پُر شده اند و بقیه در حال پر شدن هستند. به این ترتیب ما به مکان های جدید برای دفن زباله نیاز داریم و این مشکل ساز است زیرا برای درست کردن گورستان زباله، فضای بزرگی لازم است که می تواند به جای زباله دانی، تبدیل به مدرسه یا پارک شود یا به شکل فضای سبز دربیاید. حتی اگر چنین جاهایی پیدا کنیم، باز مشکل دیگری در کار هست، هیچ کس دوست ندارد در کنار یک گورستان زباله زندگی کند. مشکلات دیگری نیز وجود دارند: گورستان های زباله بسیار آلوده اند. با بارش باران، آب و زباله ترکیبی سمّی به نام شیرابه ایجاد می کند. شیرابه گاهی به زمین نشت می کند و اگر مراقب نباشیم حتی با آب آشامیدنی ما مخلوط می شود!

 پس چه باید کرد؟

برای حلّ مشکل زباله، باید با سه اصل طلایی حفظ محیط زیست آشنا شوید:

1)    مصرف کمتر

قبل از خرید کردن، به مصرف کمتر فکر کنید. فرض کنید وسایل دور ریختنی کمتری بخریم و زباله ی کمتری تولید کنیم، این کار یعنی مصرف کمتر و مصرف کمتر یعنی زباله ی کمتر.

2)    استفاده ی دوباره

بهتر است کتابی که خوانده اید، کیسه ی پلاستیکی، ظرف ماست، اسباب ابزی کهنه و یا بلوزی را که برایتان تنگ شده است، دور نیندازید. می توانید آن ها را نگه دارید و دوباره استفاده کنید یا به کسی ببخشید. استفاده ی دوباره یعنی نگه داشتن چیزهایی که دور انداخته می شوند و دوباره به کار بردن آنها.

3)    بازیافت

بعضی از چیزها مانند قوطی های کنسرو یا راهنماهای تلفن سال های گذشته قابل استفاده ی مجدد نیستند، ولی می توان مواردی را که این چیزها از آنها ساخته شده اند، بارها و بارها بازیافت کرد.

می بینیم که بهترین راه حل مشکل زباله، بازیافت است. آیا راهی بهتر از تبدیل روزنامه ی کهنه و قوطی نوشابه به کاغذ بازیافت شده و قوطی های آلومینیومی نو و مفید سراغ دارید؟ متخصصین می گویند که ما می توانیم تقریباً همه ی زباله ها را بازیافت کنیم. اما برای شروع کار به افرادی همچون شما نیاز داریم!

استفاده ی دوباره از موادی که ممکن است تبدیل به زباله شوند، به سیّاره ی ما کمک بزرگی است. چیزهایی که ما روزانه استفاده می کنیم، مانند روزنامه، قوطی های آلومینیومی و بطری های پلاستیکی، از موادی ساخته شده اند که از زمین به دست می آیند. روزنامه را از درخت تهیه می کنیم. قوطی های کنسرو را از فلزات درون زمین می سازیم؛ زمین را حفر می کنیم و از آن نفت به دست می آوریم تا پلاستیک درست کنیم.

فواید بازیافت:

·        بازیافت و صرفه جویی در مصرف انرژی

استخراج فلز و نفت از زمین و بریدن درختان به انرژی زیادی نیاز دارد. تبدیل موادّ خام به محصولات مختلف در کارخانه ها نیز نیازمند انرژی است. بنابراین، بازیافت از دو راه به ذخیره ی انرژی کمک می کند: به جای هدر دادن انرژی برای به دست آوردن موادّ از زمین، از مواد قبلی استفاده می کنیم و کارخانه ها انرژی کمتری مصرف می کنند، زیرا تبدیل موادّ بازیافت شده به موادّ تازه آسانتر است. برای مثال: ساختن یک قوطی آلومینیومی از موادّ تازه 20 برابر بیشتر انرژی مصرف می کند.

·        بازیافت و کاهش آلودگی

تولید محصولات مختلف آلودگی ایجاد می کند. مثلاً دودکش کارخانه ها هوا را آلوده می کنند. موادّ شیمیایی که برای تولید کاغذ یا پلاستیک به کار می روند، به دریاچه ها و رودخانه ها می ریزند و آنها را آلوده می کند. اگر کالاهای جدید بخواهیم، آلودگی همیشه وجود خواهد داشت؛ ولی اگر بخواهیم آلودگی کاهش یابد، می توانیم از موادّ بازیافت شده استفاده کنیم. برای مثال: ساخت یک قوطی آلومینیومی با موادّ بازیافت شده، 95درصد نسبت به ساخت آن از موادّ خام، کمتر آلودگی ایجاد می کند.

·        بازیافت و حفظ جانوران

ما با کندن گودال برای دفنِ زباله، استخراج فلزات و نفت یا بُریدن درختان و آلوده کردن آب و هوا، زیستگاه جانوران وحشی را به خطر می اندازیم. بازیافت یعنی کاهش حفاری، بریدن، دور انداختن و تخریب جنگل ها، رودخانه ها و مراتع.

روش های بازیافت:

 

استفاده ی دوباره در خانه

بازیافت فقط جمع کردن لوازم بازیافت شدنی و بردن آنها به مراکز مخصوص برای استفاده ی دوباره نیست. گاهی به معنای استفاده ی دوباره از وسایل در خانه ی خود شماست.

صرفه جویی در مصرف کاغذ

کاغذهایی را که قسمتی از آنها استفاده نشده، دور نیندازید و برای کاغذ یادداشت از آنها استفاده کنید. هم مجانی است، هم زباله ی کمتری تولید می شود و هم درخت کمتری از بین می رود.

·      مکان مناسبی مانند کارتن کوچک در باز، گنجه، زیر میز یا جاهای قابل دسترس برای کاغذها در نظر بگیرید. در غیر این صورت هیچ کس از آنها استفاده نخواهد کرد. روی قسمت استفاده شده را ضربدر بکشید تا همه بدانند که کاغذ باطله است. کاغذها را طوری داخل جعبه بگذارید که قسمت سفید آن بالا قرار گیرد.

·        هر وقت کسی برای یادداشت کردن یا نوشتن لیست به کاغذ نیاز داشت، می تواند یکی از داخل جعبه بردارد. یا: وقتی به اندازه ی کافی کاغذ جمع کردید، آنها را در جاهای لازم مثل کنار تلفن، آشپزخانه، روی میز تحریر و... بگذارید. این کاغذها برای پیغام گذاشتن و یادداشت کردن همیشه در دسترس شما هستند.

·        طرز درست کردن دفتر یادداشت: کاغذهای یک اندازه را جمع کنید. (گاهی لازم است آنها را ببرید) یک قطعه مقوّا به اندازه ی کاغذها پیدا کنید. 10 یا 20 قطعه کاغذ را به شکلی روی هم بگذارید که قسمت سفید آنها رو به بالا باشد. مقوّا را زیر کاغذها بگذارید. کاغذها را به هم بچسبانید و دفتر یادداشت درست کنید.

استفاده ی دوباره از ظرف ها

اغلب مردم فکر می کنند که چون ظرف هایی که داخل آن غذا می خرند و مجانی است، باید آنها را دور بیندازند. اما در واقع این ظرف ها مجانی نیستند و قیمت آنها همراه غذایی که می خرید حساب شده است. پس شما برای آنها پول می پردازید. به این ترتیب از منابع ارزشمند زمین مانند نفت برای درست کردن پلاستیک استفاده می شود و آلودگی به وجود می آید.

وقتی که این ظرف ها را دور می اندازید، در واقع از شرّ آنها خلاص نمی شوید. این زباله ها برای صدها و شاید هزاران سال در گورستان زباله باقی می مانند، زیرا پلاستیک تجزیه نمی شود.

·        از ظرف های پلاستیکی دردار می توان بارها استفاده کرد. داخل آنها چیست؟ پنیر خامه ای، ماست، خامه، کره، ماست موسیر، لبنیّات، بستنی و... 

·        پس از خالی شدن ظرف ها را با آب و مایع ظرفشویی بشویید. ظرف های تمیز را در جای مشخصی مثل کابینت، کشو یا قفسه بگذارید. جای آنها را به اعضای خانواده نیز نشان بدهید.

·        از ظرف های پلاستیکی برای نگهداری غذای اضافی و بُردن غذا به مدرسه استفاده کنید و یا خرت و پرت هایی را مانند دکمه، مدادهای کوچک، عروسک و اسباب بازی را در آنها بگذارید. روی جعبه ها برچسب بزنید تا اعضای خانواده بدانند چه لوازمی را داخل آنها گذاشته اید. روی برچسب ها محتویات داخل جعبه را بنویسید.

·        اگر جایی برای این ظرف ها ندارید و مراکز بازیافت، همسایه ها، معلّم و مدیر مدرسه به آنها نیاز دارند، می توانید این ظرف ها را به آنها بدهید.

 

استفاده ی دوباره از آب

اگر شیر آب را باز بگذاریم، به طور متوسط در هر دقیقه حدود 12 لیتر آب هدر می رود. پس اگر سه دقیقه شیر را باز بگذاریم، تقریباً 36 لیتر آب هدر خواهد رفت. معمولاً وقتی شیر آب را باز می کنیم، چون آب سرد در شیر هست، مدتی طول می کشد تا آب گرم شود.

·        هر بار که می خواهید ظرف بشویید یا حمّام کنید و منتظرید که آب گرم شود، پیش از آنکه شیر آب را باز کنید، سطل یا کاسه ای زیر شیر آب بگذارید. بعد شیر آب را باز کنید تا آب گرم شود. شیر آب را ببندید و کاسه یا سطل را بردارید.

·        می توانید آب را بازیافت کنید. به گیاهان و حیوانات خانگی آب بدهید و با آن اتومبیل یا دوچرخه بشویید. حتی می توانید با آن ظرف های قابل بازیافت را بشویید.

·        آبی که پس از پختن یا بخارپز کردن سبزی ها باقی می ماند، دارای موادّ غذایی است. گیاهان را با آن آبیاری کنید زیرا برای آنها مفید است، امّا صبر کنید تا سرد شود.

انتخاب لوازم قابل استفاده ی مجدد، و اجناس بادوام

دقت کنید: قابل استفاده ی مجددّ نه یکبار مصرف. یعنی انتخاب موادّی که دوباره و دوباره استفده می شوند، از پلاستیک گرفته تا چوب آبنبات چوبی و باتری قابل شارژ.

متأسفانه همیشه با اطمینان نمی توان گفت که چه لوازمی بادوام هستند، زیرا بسیاری از کارخانه ها تلاش می کنند با جنس های پرزرق و برق خود توجه مشتریان را جلب کنند. ولی یک خریدار ماهر می تواند تفاوت جنس های خوب و جنس هایی را که به نظر خوب می رسند، تشخیص دهد.

چند راه برای تشخیص این دو نوع جنس وجود دارد:

·      به جنس مواد توجه کنید. موادی مانند فلز، چوب و پلاستیک کلفت معمولاً مدت طولانی تری دوام دارند.

·        به قسمت های مختلف آن توجه کنید. لوازمی که اجزای مکانیکی زیادی دارند، زود خراب و یا قسمت های کوچک آنها زود گم می شوند.

·        به ضمانت نامه ی آن توجه کنید. بسیاری از سازندگان، تعمیر جنس را در صورت خراب شدن تضمین می کنند. معمولاً کالاهای بادوام ضمانت نامه دارند.

گاهی اوقات قیمت کالاهای بادوام و قابل استفاده ی دوباره گرانتر است ولی ارزش دارد. چرا؟ چون آنها برای مدت طولانی قابل استفاده هستند، بنابراین نیازی نیست که فوری آنها را دور بیندازیم  و جنس نو بخریم. پس از استفاده از این کالاها، می توانیم آنها را بفروشیم یا به دیگران بدهیم.

از خودتان بپرسید، این کالا چگونه بسته بندی شده است؟

وقتی که به سوپرمارکت می روید، نگاهی به اطراف بیندازید. خواهید دید که اغلب کالاها، بسته بندی کاغذی یا پلاستیکی دارند و یا در ظرف عرضه می شوند. متأسفانه، اغلب این بسته بندی ها دور انداخته می شوند. در حقیقت 3/1 بسته بندی ها را پس از باز کردن دور می اندازیم. البته گاهی اوقات راه دیگری نیست. ولی بیشتر وقت ها می توانید محصولاتی را بخرید که بسته بندی کمتری دارند. این کار«پیش بازیافت» نامیده می شود. با این کار در جا و منابع صرفه جویی می کنیم.

·        ببینید چقدر بسته بندی برای یک محصول استفاده می شود. اگر می توانید کالاهایی را انتخاب کنید که بسته بندی کمتری دارند و یا بسته بندی ندارند. این نکته را هنگام انتخاب دو کالای مشابه به خاطر بسپارید. به عنوان مثال، بعضی خودکارها در بسته بندی پلاستیکی ارائه می شوند ولی بعضی از انواع آن بدون بسته بندی به فروش می رسند. اگر این دو نوع خودکار مشابه هستند، بهتر است خودکاری را که بدون بسته بندی است، بخریم.

·       کالاهایی را که دارای چند نوع بسته بندی هستند، نخرید. به کارخانه هایی که می خواهند به جای جنس، بسته بندی به شما بفروشند، نامه بنویسید. گاهی اوقات کارخانه ها برای اینکه جنس مرغوب تر به نظر برسد آن را در کارتن می گذارند، بعد با پلاستیک بسته بندی می کنند و در کیسه ی پلاستیکی قرار می دهند.

·        اگر می توانید جنس را به صورت عمده بخرید. خرید یک بسته ی بزرگ به جای بسته های کوچک یعنی بسته بندی کمتر.

·        کالاهایی را بخرید که بسته بندی آنها قابل بازیافت باشد. معمولاً کالاهای شیشه ای، آلومینیومی، بسته بندی های کاغذی و بعضی انواع پلاستیک قابل بازیافت هستند. هرچه بسته بندی های قابل بازیافت بیشتری بخرید، کمتر زباله تولید می کنید.

·        کالاهایی بخرید که بسته بندی آنها از مواد بازیافتی درست شده باشند.

از خودتان بپرسید، آیا نیازی به ساک خرید دارم؟

آیا تا به حال فکر کرده اید که ما همه ی موادی را که می خریم، داخل کیسه ی خرید می گذاریم؟... حتی خوراکی هایی مانند چیپس و آبنبات. این کار غلط است. استفاده از کیسه های متعدد برای خرید، کار عاقلانه ای نیست ولی ما معمولاً این کار را می کنیم و بعد از خرید کیسه ها را دور می اندازیم. کیسه ها از منابع باارزشی درست شده اند: کیسه های پلاستیکی از نفت ساخته می شوند که روزی به پایان می رسد. ولی شما می توانید کیسه ی کمتری مصرف کنید، فقط وقتی نیاز دارید، کیسه بگیرید و سعی کنید از کیسه هایی که دارید، استفاده کنید.

·        وقتی به خرید می روید، ساک های پلاستیکی و کاغذی با خود ببرید و هنگامی که پول را پرداخت می کنید، از صندوقدار خواهش کنید اجناس را در ساک مصرف شده ی خودتان بگذارد.

·        برای نگه داشتن کیسه ها جایی مثل کشویی در آشپزخانه، پارکینگ یا گنجه ای در راهرو تعیین کنید. اگر آنها را نزدیک در ورودی بگذارید، وقت خرید رفتن، امکان فراموش کردن آنها کمتر است.

·        بهتر است از کیسه های یکبارمصرف استفاده نکنید تا زباله ی کمتری تولید شود. می توانید برای خرید، کوله پشتی یا کیسه های پارچه ای همراه خود ببرید.